تدوین مدل دانش تخصصی نوشتاری برای دوره های تحصیلات تکمیلی در رشته ی ‏آموزش زبان انگلیسی بر اساس رویکرد مدل سازی معادله ساختاری

دانش تخصصی نوشتاری نوعی خاص از دانش نگارش است که اعضای یک جامعه ی گفتمانی را قادر می سازد ‏تا دانش مرتبط با تخصص خود را در قالب نوشتار به نمایش بگذارند. در ارتباط با این نوع نگارش، دو جنبه ی ‏ماهیت و روش توسعه می تواند مورد مطالعه قرار گیرد. تاکنون این دو مقوله در هیچ مطالعه ی جامعی به طور ‏هم زمان مورد بررسی قرار نگرفته و مدلی برای آن ارائه نشده است. این تحقیق تلاشی در جهت تدوین مدل ‏توسعه ای دانش تخصصی نوشتاری است. در این مدل، عواملی که می توانند منجر به توسعه ی چنین دانشی ‏شوند و همچنین روابط بین آنها با استفاده از رویکرد مدل سازی معادله ساختاری مورد بررسی قرار گرفته ‏است. ‏ بدین منظور، تحقیق حاضر در دو مرحله کیفی و کمی اجرا شد. هدف مرحله ی کیفی، کشف ماهیت ‏دانش تخصصی نوشتاری از نظر حوزه های دانشی سازنده ی آن، یافتن راهکارهایی که منجر به توسعه ی این ‏حوزه ها می شوند، و همچنین شناسایی عواملی بود که تأثیرگذاری بیشتری بر این فرآیند دارند. ابزارهای جمع ‏آوری داده در این مرحله شامل مصاحبه هایی با 28 دانشجوی تحصیلات تکمیلی رشته ی آموزش زبان ‏انگلیسی و همچنین مقالات نوشته شده به وسیله ی آنان بود. نتایج این مرحله نشان داد که شرکت کنندگان ‏حوزه های مختلف سازنده ی دانش تخصصی نوشتاری که شامل دانش راهکاری (فرآیند نوشتاری)، دانش انواع ‏متون تخصصی، دانش جامعه ی گفتمانی ، دانش توانش بیانی زبان، و دانش موضوع درسی می شود را به کار ‏می بردند، اگرچه از نظر کیفی، اکثر این حوزه ها منحصر به فعالیتهای لازم مربوط به دوره ی تحصیلی بودند. از ‏نظر دانش راهکارهای نوشتاری، بیشترین میزان استفاده مربوط به راهکارهای الگوگیری، اجتماعی-عاطفی، ‏ارتباطی، و استفاده از منابع بود که در سطح بالاتری نسبت به راهکارهای شناختی قرار داشتند. همچنین ‏میزان استفاده از راهکارهای فراشناختی و سایر راهکارهای غیرمتنی در سطح بسیار پایینی قرار داشت. بعلاوه، ‏اهداف به عنوان عاملی که از نظر دانشحویان بیشترین تأثیر را بر فعالیتهای نوشتاری آنان داشت، مورد ‏شناسایی قرار گرفت. این اهداف در چهار گروه اهداف مهارت محور، اهداف محیط محور، اهداف تخصص محور، ‏و اهداف کارگریزی قابل دسته بندی بودند. مجموع این اطلاعات در مرحله ی دوم (کمی) تحقیق مورد استفاده ‏قرار گرفتند.‏ دو پرسشنامه جهت سنجش راهکارهایی که دانشجویان برای توسعه ی حوزه های مختلف دانش ‏تخصصی نوشتاری به کار می بندند و اهدافی که آنان در فعالیتهای نوشتاری خود دنبال می کنند، ساخته ‏شدند. هر دو پرسشنامه در یک تحقیق آزمایشی (104 شرکت کننده) ازنظر روایی و پایایی مورد ارزیابی قرار ‏گرفتند.سپس این پرسشنامه ها در مرحله ی اصلی تحقیق (538 شرکت کننده) به کار رفتند و نتایج بدست ‏آمده از آنها از طریق مدل سازی معادله ساختاری مورد واکاوی قرار گرفت. هشت مدل اندازه گیری نشان ‏دهنده ی روابط بین متغیرهای مورد مشاهده و متغیرهای پنهان ارائه شدند که پس از مناسب سازی داده ای در ‏جهت ارائه ی مدل نهایی مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج نهایی نشان داد که دانشجویانی که اهداف مهارت ‏محور را دنبال می کردند، از تمامی راهکارهایی که به توسعه ی حوزه های مختلف دانش تخصصی نگارشی ‏منجر می شوند استفاده می کنند. در عوض، دانشجویانی با اهداف محیط محور و تخصص محور بیشترین ‏استفاده را از راهکارهای توانش بیانی زبان داشتند. به عبارت دیگر، به نظر می رسد این دانشجویان به رشد ‏همه جانبه ای در تمامی حوزه های دانش تخصصی نوشتاری نمی رسند. این روابط در قالب یک مدل نهایی ارائه ‏شده اند.‏